بررسی درون مایه های شعری صاحب بن عباد

اسماعیل بن عباد، ملقب به صاحب؛ شاعر و نویسنده عربی سرای فرهیخته ایرانی، قرن چهارم هجری است. وی در سال326هـ . ق در زمان حکمرانی آل بویه، در اصفهان دیده به جهان گشود و در سال385هـ . ق نیز در ری وفات یافت. صاحب بن عبّاد در علم کلام، تفسیر، حدیث، لغت، نحو، عروض، نقد، تاریخ و رجال مهارت فراوانی داشته است. وی ادیب و سراینده ای شیعی است، که در بسیاری از اشعار خود، تعهد و پایبندیش را به مذهب شیعه و دفاع از حقّانیت اهل بیت علیهم السلام نمایان ساخته است. منشأ و خاستگاه بسیاری از اشعار او آیات قرآن و احادیث و سخنان پیامبر(ص) و سیره ی عملی امام علی(ع) می باشد. در دیوان او اغراض گوناگونی چون مدح، رثا، وصف، هجا، حکمت، غزل و اخوانیات به چشم می خورد. اما حجم گسترده ای از دیوان وی به مدح اهل بیت علیهم السلام به ویژه حضرت علی (ع) اختصاص دارد. از بارزترین ویژگی های شعری صاحب، نوآوری وی در گزینش موضوعات و مضامین متنوّع شعری می باشد. در این رساله که هدف از نگارش آن بررسی مهم ترین درون مایه های شعری صاحب می باشد، مسائل و موضوعاتی مورد بحث و کنکاش قرار گرفته است که عبارت انداز: اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، مذهبی دوره آل بویه، زندگی و احوال صاحب بن عباد، فنون و اغراض شعری وی، برجسته ترین مضامین و درون مایه های دیوان صاحب مانند: مباحث کلامی، پندها ومسایل اخلاقی و اجتماعی، تلمیحات تاریخی،و غیره. همچنین در قسمت زیبایی شناسی شعر صاحب نیز از مهم ترین آرایه های بیانی و بدیعی که سبب زیبایی و آراستگی کلام وی شده اند، سخن به میان آمده است.